رد شبهات ملحدین


علت پیشرفت جامعه مسلمان در سه قرن اول چه بود؟!


براستی هر انسانی که کوچکترین مطالعه درمورد پیشرفت علمی و شکوفایی تمدن های اسلامی در ۳ قرن اول داشته باشد،اولین سؤالی که به ذهنش می آید ، این است که چگونه این همه پیشرفت ها صاحب اشخاصی که جهل مملکت آنها را احاطه میکرد به وجود آمد؟! چه عواملی سبب خلق این دستاورد شد؟! آیا دین و عقیده در چنین امری دخالت میکرد؟! چگونه این پیشرفت ها اکثراً در حیطه طبیعت شناسی و علوم تجربی صورت گرفت؟!

این سؤالات بإذن الله در این مقاله مفصلاً پاسخ داده خواهد شد.

آیا قرآن و سنت در تشویق به پیشرفت در طبیعت شناسی سهمی داشتند؟!

دکتر هورتن،محقق آلمانی می نویسد:

اسلام بین دین و دانش وحدت و هماهنگی کامل برقرار ساخته و در میان ادیان گوناگون تنها آیین است که موفق گردیده در عرصه این عمل پیوند را حفظ نماید.

نوفل،عبدالرزاق،اسلام و علم جدید ترجمه:حسین وجدانی،چاپ دوم:قم،دار التبلیغ اسلامی ۱۳۵۰-صفحه۳۸۴-۳۸۵

لوئیس پل تاد می نویسد:

اروپا دانسته و ندانسته مرهون تمدن اسلامی بوده و با بهره گرفتن از اطلاعات فضلا و دانشمندان علوم اسلامی در زمینه علوم مختلف،پرچم تمدن را از مسلمانان گرفته،و در این قاره بر افراشتند دنیا بدهکاری عظیمی را به محمد و پیروان او بر گردن دارد،زیرا آنان بودند که با بسط و توسعه علوم خدمت شگرفی به دنیای امروز نمودند.

پل تاد،لوئیس و دیگران،تاریخ تمدن و زندگی مردم جهان ترجمه:هاشم رضی چاپ اول:تهران،سخن ۱۳۸۳ صفحه ۳۰۵

غلامرضا گلی زواره می نویسد:

اعجاز دین اسلام این بود که اجتماع انسان ها را در یک پایگاه اتحاد همگانی بر اساس ایمان و تقوا محقق نمود و ضمن تالف قلوب،همبستگی و انسجام راستین میان جوامع مسلمان امنیت واقعی،فرهنگ پویا آزادگی و کرامت های عالی را برایشان به ارمغان آورد و آن گاه این امت یکپارچه صرف نظر از ملیت ها زبان ها و گرایش های گوناگون جغرافیایی برای شکوفایی علمی،نوآوری ها و ابداعات در هنر و صنعت مصمم گردیدند و تمدنی اصیل و با ارزش بنیان نهادند.

نقش مسلمانان در شکوفایی اروپا،غلامرضا گلی زواره ناشر:صحیفه خرد چاپ سوم تابستان ۱۳۹۱ صفحه ۲۱

لوی در کتاب ساختار اجتماعی انسان می گوید:

صرفنظر از عده قلیلی از دانش پژوهان مسلمان که تحت تاثیر یونانیها بودند انگیزه مسلمانانی که در علوم تحقیق کردند این بود که در عجایب خلقت آثار عظمت الهی را مشاهده کنند.

Levy.R The Social Structure of Islam(Cambridge: Cambridge University Press 1957) p.460

جرج سارتون در کتاب مقدمه ای بر تاریخ علم می نویسد:

من بار دیگر می پرسم که چگونه می توان به شناخت درستی از دانش مسلمین دست یافت اگر تمرکز آن حول قرآن را کاملا درک نکنیم؟

George Sarton Introduction to the History of Science(Baltimore:The Williams & Wilkins Co.1927-48) Vol.1 P.5

رابرت بریفلت(Robert Briffualt) می نویسد:

It was under their successors at that Oxford school that Roger Bacon learned Arabic and Arabic science. Neither Roger Bacon nor his later namesake has any title to be credited with having introduced the experimental method. Roger Bacon was no more than one of the apostles of Muslim science and method to Christian Europe

راجر بیکن زبان عربی و علوم اعراب را در مدرسه آکسفورد زیر نظر اساتید عرب اسپانیا آموخت و(اختراعات او) برای راجر بیکن افتخاری محسوب نمی شود چرا که او چیزی بیشتر از رسولی از رسولان علم و منهج اسلامی تجربی به اروپا نبود.

The Making of Humanity by Briffault Robert 1876-1948 Published 1919 London G Allen & Unwin itd p 200-201

دکتر مهدی گلشنی استاد دانشگاه صنعتی شریف می نویسد:

منظور از طبیعت عالم مادی است،یعنی عالمی که با حواسمان با آن در ارتباط هستیم.در قرآن کریم متجاوز از ۷۵۰ آیه وجود دارد که در آنها به پدیده های طبیعی اشارت رفته است . . .از نظر قرآن موجودات طبیعی آیات حق تعالی هستند و طبیعت شناسی باید به منزله آیت شناسی تلقی شود و ما را از آیات به صاحب آیات برساند:

روم / ۲۱ ۲۲ : وَ مِنْ آیاتِهِ أَنْ خَلَقَ لَکُمْ مِنْ أَنْفُسِکُمْ أَزْواجاً لِتَسْکُنُوا إِلَیْها وَ جَعَلَ بَیْنَکُمْ مَوَدَّةً وَ رَحْمَةً إِنَّ فی ذلِکَ لَآیاتٍ لِقَوْمٍ یَتَفَکَّرُونَ * وَ مِنْ آیاتِهِ خَلْقُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ اخْتِلافُ أَلْسِنَتِکُمْ وَ أَلْوانِکُمْ إِنَّ فی ذلِکَ لَآیاتٍ لِلْعالِمینَ

و یکی از نشانه های ( دالّ بر قدرت و عظمت ) خدا این است که از جنس خودتان همسرانی را برای شما آفرید تا در کنار آنان ( در پرتو جاذبه و کشش قلبی ) بیارامید ، و در میان شما و ایشان مهر و محبّت انداخت. مسلّماً در این ( امور ) نشانه ها و دلائلی ( بر عظمت و قدرت خدا ) است برای افرادی که ( درباره پدیده های جهان و آفریده های یزدان ) می اندیشند . و از زمره نشانه های ( دالّ بر قدرت و عظمت ) خدا آفرینش آسمانها و زمین و مختلف بودن زبانها و رنگهای شما است . بی گمان در این ( آفرینش کواکب فراوان جهان که با نظم و نظام شگفت آور گردانند ، و در این تنوّع خلقت ) دلائلی است برای فرزانگان و دانشوران .

یونس / ۱۰۱ : قُلِ انْظُرُوا ما ذا فِی السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ ما تُغْنِی الْآیاتُ وَ النُّذُرُ عَنْ قَوْمٍ لا یُؤْمِنُونَ

بگو : بنگرید ( و چشم برون و درون را باز کنید و ببینید ) در آسمانها و زمین چه چیزهائی است ؟ ! آیات ( خواندنی کتابهای آسمانی ، از جمله قرآن ، و دیدنی جهان هستی ) و بیم دهندگان ( پیغمبر نام ، و اندرزها و انذارها هیچ کدام ) به حال کسانی سودمند نمی افتد که نمی خواهند ایمان بیاورند .

ذاریات / ۲۰ ۲۱ : وَ فِی الْأَرْضِ آیاتٌ لِلْمُوقِنینَ * وَ فی أَنْفُسِکُمْ أَ فَلا تُبْصِرُونَ

در زمین دلائل و نشانه های فراوانی است برای کسانی که می خواهند به یقین برسند. و در خودِ وجود شما ( انسانها ، نشانه های روشن و دلائل متقن برای شناخت خدا و پی بردن به قدرت او ) است . مگر نمی بینید ؟

عنکبوت / ۲۰ : قُلْ سیرُوا فِی الْأَرْضِ فَانْظُرُوا کَیْفَ بَدَأَ الْخَلْقَ ثُمَّ اللَّهُ یُنْشِئُ النَّشْأَةَ الْآخِرَةَ إِنَّ اللَّهَ عَلى کُلِّ شَیْءٍ قَدیرٌ

بگو : در زمین بگردید و بنگرید که خدا چگونه در آغاز موجودات را پدید آورده است و بعداً هم جهان دیگر را پدیدار می کند . چرا که خدا بر هر چیزی توانا است .

طارق / ۵ : فَلْیَنْظُرِ الْإِنْسانُ مِمَّ خُلِقَ

انسان باید بنگرد و دقّت کند که از چه چیز آفریده شده است ؟ !

فصلت / ۵۳ : سَنُریهِمْ آیاتِنا فِی الْآفاقِ وَ فی أَنْفُسِهِمْ حَتَّى یَتَبَیَّنَ لَهُمْ أَنَّهُ الْحَقُّ أَ وَ لَمْ یَکْفِ بِرَبِّکَ أَنَّهُ عَلى کُلِّ شَیْءٍ شَهیدٌ

ما به آنان ( که منکر اسلام و قرآنند ) هرچه زودتر دلائل و نشانه های خود را در اقطار و نواحی ( آسمانها و زمین ، که جهان کبیر است ) و در داخل و درون خودشان ( که جهان صغیراست ) به آنان ( که منکر اسلام و قرآنند ) نشان خواهیم داد تا برای ایشان روشن و آشکار گردد که اسلام و قرآن حق است . آیا ( برای برگشت کافران از کفر و مشرکان از شرک ) تنها این بسنده نیست که پروردگارت بر هر چیزی حاضر و گواه است ؟

نمل / ۹۳ : وَ قُلِ الْحَمْدُ لِلَّهِ سَیُریکُمْ آیاتِهِ فَتَعْرِفُونَها وَ ما رَبُّکَ بِغافِلٍ عَمَّا تَعْمَلُونَ

و بگو : حمد و سپاس خدای را سزا است . او آیات خود را به شما نشان خواهد داد و شما آنها را خواهید شناخت ، و پروردگار تو از آنچه انجام می دهید غافل و بی خبر نیست .

انبیاء / ۳۷ : خُلِقَ الْإِنْسانُ مِنْ عَجَلٍ سَأُریکُمْ آیاتی فَلا تَسْتَعْجِلُونِ

( آن چنان انسان شتابگر است که انگار ) انسان از شتاب ساخته شده است هرچه زودتر بلا و عذاب خویش را به شما می نمایانم . به شتابم نیندازید و عجله نکنید .

انبیاء / ۳۰ : أَ وَ لَمْ یَرَ الَّذینَ کَفَرُوا أَنَّ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ کانَتا رَتْقاً فَفَتَقْناهُما وَ جَعَلْنا مِنَ الْماءِ کُلَّ شَیْءٍ حَیٍّ أَ فَلا یُؤْمِنُونَ

آیا کافران نمی بینند که آسمانها و زمین ( در آغاز خلقت به صورت توده عظیمی در گستره فضا ، یکپارچه ) به هم متّصل بوده و سپس ( بر اثر انفجار درونی هولناکی ) آنها را از هم جدا ساخته ایم ( و تدریجاً به صورت جهان کنونی درآورده ایم ) و هرچیز زنده ای را ( اعم از انسان و حیوان و گیاه ) از آب آفریده ایم . آیا ( درباره آفرینش کائنات نمی اندیشند و ) ایمان نمی آورند ؟

نوح / ۱۵ ۱۶ : أَلَمْ تَرَوْا کَیْفَ خَلَقَ اللَّهُ سَبْعَ سَماواتٍ طِباقاً * وَ جَعَلَ الْقَمَرَ فیهِنَّ نُوراً وَ جَعَلَ الشَّمْسَ سِراجاً

مگر نمی بینید که خداوند چگونه هفت آسمان را یکی بالای دیگر آفریده است ؟ و ماه را در میان آنها تابان ، و خورشید را چراغ ( درخشان ) کرده است ؟

سجده / ۷ ۹ : الَّذی أَحْسَنَ کُلَّ شَیْءٍ خَلَقَهُ وَ بَدَأَ خَلْقَ الْإِنْسانِ مِنْ طینٍ * ثُمَّ جَعَلَ نَسْلَهُ مِنْ سُلالَةٍ مِنْ ماءٍ مَهینٍ * ثُمَّ سَوَّاهُ وَ نَفَخَ فیهِ مِنْ رُوحِهِ وَ جَعَلَ لَکُمُ السَّمْعَ وَ الْأَبْصارَ وَ الْأَفْئِدَةَ قَلیلاً ما تَشْکُرُونَ

آن کسی است که هر چه را آفرید ، نیکو آفرید ، و آفرینش انسان ( اوّل ) را از گل آغازید . سپس خداوند ذرّیّه او را از عُصاره آب ( به ظاهر ) ضعیف و ناچیزی ( به نام منی ) آفرید . آن گاه اندامهای او را تکمیل و آراسته کرد و از روح متعلّق به خود ( که سرّی از اسرار است ) در او دمید ، و برای شما گوشها و چشمها و دلها آفرید ( تا بشنوید و بنگرید و بفهمید ، امّا ) شما کمتر شکر ( نعمتهای او ) را به جای می آورید .

غاشیه / ۱۷ ۲۰ : أفَلا یَنْظُرُونَ إِلَى الْإِبِلِ کَیْفَ خُلِقَتْ * وَ إِلَى السَّماءِ کَیْفَ رُفِعَتْ * وَ إِلَى الْجِبالِ کَیْفَ نُصِبَتْ * وَ إِلَى الْأَرْضِ کَیْفَ سُطِحَتْ

آیا به شتران نمی نگرند که چگونه آفریده شده اند ؟ ! و به آسمان نگاه نمی کنند که چگونه برافراشته شده است ؟ ! و به کوهها نمی نگرند که چگونه نصب و پابرجای شده اند ؟ ! و به زمین نمی نگرند که چگونه پهن و گسترانیده شده است ؟ !

روم / ۴۸ : اللَّهُ الَّذی یُرْسِلُ الرِّیاحَ فَتُثیرُ سَحاباً فَیَبْسُطُهُ فِی السَّماءِ کَیْفَ یَشاءُ وَ یَجْعَلُهُ کِسَفاً فَتَرَى الْوَدْقَ یَخْرُجُ مِنْ خِلالِهِ فَإِذا أَصابَ بِهِ مَنْ یَشاءُ مِنْ عِبادِهِ إِذا هُمْ یَسْتَبْشِرُونَ

خدا کسی است که بادها را وزان می سازد و بادها ابرها را برمی انگیزند . سپس خدا آن گونه که بخواهد ابرها را در ( پهنه ) آسمان می گستراند و آنها را به صورت توده هائی بالای یکدیگر انباشته و متراکم می دارد و ( پس از تلقیح ، ای انسان ) تو می بینی که از لابلای آنها بارانها فرو می بارد ، و هنگامی که آن ( باران حیات بخش ) را بر کسانی از بندگانش می باراند ، آنان خوشحال و مسرور می گردند .

دخان / ۳۸ ۳۹ : وَ ما خَلَقْنَا السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ وَ ما بَیْنَهُما لاعِبینَ * ما خَلَقْناهُما إِلاَّ بِالْحَقِّ وَ لکِنَّ أَکْثَرَهُمْ لا یَعْلَمُونَ

ما آسمانها و زمین و آنچه در میان آن دو است بیهوده و بی هدف نیافریده ایم . ما آن دو را جز به حق نیافریده ایم ( و جهان را بدین نظم و نظام شگفت بیهوده و بی حکمت درست نکرده ایم ) ولیکن غالب ایشان نمی فهمند .

آل عمران / ۱۹۱ : الَّذینَ یَذْکُرُونَ اللَّهَ قِیاماً وَ قُعُوداً وَ عَلى جُنُوبِهِمْ وَ یَتَفَکَّرُونَ فی خَلْقِ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ رَبَّنا ما خَلَقْتَ هذا باطِلاً سُبْحانَکَ فَقِنا عَذابَ النَّارِ

کسانی که خدا را ایستاده و نشسته و بر پهلوهایشان افتاده ( و در همه اوضاع و احوال خود ) یاد می کنند و درباره آفرینش ( شگفت انگیز و دلهره انگیز و اسرارآمیز ) آسمانها و زمین می اندیشند پروردگارا ! این ( دستگاه شگفت کائنات ) را بیهوده و عبث نیافریده ای ؛ تو منزّه و پاکی ( از دست یازیدن به کار باطل ! ) ، پس ما را ( با توفیق بر انجام کارهای شایسته و بایسته ) از عذاب آتش ( دوزخ ) محفوظ دار .

انعام / ۷۳ : وَ هُوَ الَّذی خَلَقَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ بِالْحَقِّ وَ یَوْمَ یَقُولُ کُنْ فَیَکُونُ قَوْلُهُ الْحَقُّ وَ لَهُ الْمُلْکُ یَوْمَ یُنْفَخُ فِی الصُّورِ عالِمُ الْغَیْبِ وَ الشَّهادَةِ وَ هُوَ الْحَکیمُ الْخَبیرُ

او آن کسی است که آسمانها و زمین را به حق آفریده است ( و آنها را بیهوده نیافریده است و بلکه از روی حکمت و هدف ساخته است ) و هر وقت ( اراده خدا بر پیدایش چیزی قرار گیرد ، بدان ) می گوید : باش ! پس می شود . سخن او حق است ( و فرمان او شدنی ) و مالکیّت ( مطلق و تصرّف همه جانبه ) از آن او است ، در آن روزی که ( برای اعلان رستاخیز ) در صور دمیده شود . دانای آشکار و پنهان است ( و در کار او گذشته و حال و آینده یکسان است . او آگاه از همه چیزهائی است که نهان از حواسّ و ابصار ، یا قابل رؤیت در لیل و نهار است ) و او حکیم ( در کردار و ) آگاه ( از احوال انسان ، و مطّلع از بواطن و ظواهر جهان ) است .

روم / ۸ : أَوَ لَمْ یَتَفَکَّرُوا فی أَنْفُسِهِمْ ما خَلَقَ اللَّهُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ وَ ما بَیْنَهُما إِلاَّ بِالْحَقِّ وَ أَجَلٍ مُسَمًّى وَ إِنَّ کَثیراً مِنَ النَّاسِ بِلِقاءِ رَبِّهِمْ لَکافِرُونَ

آیا با خود نمی اندیشند که خداوند آسمانها و زمین و چیزهائی را که در میان آن دو است ، جز به حق و برای مدّت زمان معیّنی نیافریده است ؟ ( بلی ! آفرینش کائنات برای حکمت عالیّه است و پایان مشخّصی دارد ، و هر کس آن درود عاقبت کار که کشت ) . بسیاری از مردم به ملاقات با خدا ( در روز قیامت ، برای حساب و کتاب و سزا و جزا ) باور ندارند .

بقره / ۱۵۱ : کَما أَرْسَلْنا فیکُمْ رَسُولاً مِنْکُمْ یَتْلُوا عَلَیْکُمْ آیاتِنا وَ یُزَکِّیکُمْ وَ یُعَلِّمُکُمُ الْکِتابَ وَ الْحِکْمَةَ وَ یُعَلِّمُکُمْ ما لَمْ تَکُونُوا تَعْلَمُون

و همچنین ( برای تکمیل نعمت خود بر شما ) پیغمبری را از خودتان در میانتان برانگیختم که آیات ( قرآن ) ما را بر شما فرو می خواند ( و نشانه های وحدانیّت و عظمت خدا را در گستره جهان به شما می نمایاند ) و شما را پاکیزه می دارد و به شما کتاب ( قرآن ) و حکمت ( اسرار و منافع احکام ) را می آموزد. و به شما ( به همراه کتاب و حکمت ) چیزی یاد می دهد که نمی توانستید آن را بیاموزید.

کتاب قرآن و علوم ظبیعت نشر:پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی تهران ۱۳۸۴ صفحه ۱۲۵

همو در جائی دیگر مینویسد:

دیدیم که از نظر قرآن استعداد شناخت طبیعت در افراد بشر نهاده شده است و انسانها باید با استفاده از حواس ظاهری و عقل خود خود آیات الهی را بشناسند و از آنها در جهت نزدیکی به خداوند بهره ور شوند.در اینجا می خواهیم بگوییم که هر جا در قرآن صحبت از آیات الهی در جهان طبیعت است خداوند قابلیت فهم آنها را به گروههای خاصی نسبت می دهد.ما در اینجا نمونه هایی از این آیات را می آوریم:

درباره متفکران

نحل / ۱۰ ۱۱ : هُوَ الَّذی أَنْزَلَ مِنَ السَّماءِ ماءً لَکُمْ مِنْهُ شَرابٌ وَ مِنْهُ شَجَرٌ فیهِ تُسیمُونَ * یُنْبِتُ لَکُمْ بِهِ الزَّرْعَ وَ الزَّیْتُونَ وَ النَّخیلَ وَ الْأَعْنابَ وَ مِنْ کُلِّ الثَّمَراتِ إِنَّ فی ذلِکَ لَآیَةً لِقَوْمٍ یَتَفَکَّرُونَ

او کسی است که از آسمان آبی فرو فرستاده است ( که مایه حیات است ) و شما از آن می نوشید ( و زلال و گوارایش می یابید ) و به سبب آن گیاهان و درختان می رویند و شما حیوانات خود را در میان آنها می چرانید . خداوند به وسیله آن ( آب ) زراعت و ( درختان ) زیتون و خرما و انگور و همه میوه ها را برای شما می رویاند . بی گمان در این ( کار آفرینش میوه های رنگارنگ و محصولات کشاورزی گوناگون ) نشانه روشنی است ( از خدا ) برای کسانی که ( درباره نیروی آفریننده آنها ) بیندیشند.

جاثیه / ۱۳ : وَ سَخَّرَ لَکُمْ ما فِی السَّماواتِ وَ ما فِی الْأَرْضِ جَمیعاً مِنْهُ إِنَّ فی ذلِکَ لَآیاتٍ لِقَوْمٍ یَتَفَکَّرُونَ

و آنچه که در آسمانها و آنچه که در زمین است همه را از ناحیه خود ، مسخّر شما ساخته است . قطعاً در این ( تسخیر موجودات مختلف و به گردش و چرخش درآوردن چرخه حیات به نفع انسانها ) نشانه های مهمّی ( بر قدرت و مهربانی خدا در حق آدمیزادگان ) است ، برای کسانی که می اندیشند .

درباره عقلا

بقره / ۱۶۴ : إِنَّ فی خَلْقِ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ اخْتِلافِ اللَّیْلِ وَ النَّهارِ وَ الْفُلْکِ الَّتی تَجْری فِی الْبَحْرِ بِما یَنْفَعُ النَّاسَ وَ ما أَنْزَلَ اللَّهُ مِنَ السَّماءِ مِنْ ماءٍ فَأَحْیا بِهِ الْأَرْضَ بَعْدَ مَوْتِها وَ بَثَّ فیها مِنْ کُلِّ دابَّةٍ وَ تَصْریفِ الرِّیاحِ وَ السَّحابِ الْمُسَخَّرِ بَیْنَ السَّماءِ وَ الْأَرْضِ لَآیاتٍ لِقَوْمٍ یَعْقِلُونَ

مسلّماً در آفرینش آسمانها و زمین و آمد و شد شب و روز ( و اختلاف آن دو در درازی و کوتاهی و منافع بیشمار آنها ) و کشتیهائی که به سود مردم در دریا در حرکتند و آبی که خداوند از آسمان نازل کرده و با آن زمین را پس از مرگش زنده ساخته و انواع جنبندگان را در آن گسترده ، و در تغییر مسیر بادها و ابرهائی که در میان آسمان و زمین معلّق می باشند ، بی گمان نشانه هائی است برای مردمی که تعقّل ورزند .

نحل / ۱۲ : وَ سَخَّرَ لَکُمُ اللَّیْلَ وَ النَّهارَ وَ الشَّمْسَ وَ الْقَمَرَ وَ النُّجُومُ مُسَخَّراتٌ بِأَمْرِهِ إِنَّ فی ذلِکَ لَآیاتٍ لِقَوْمٍ یَعْقِلُونَ

و خدا شب و روز و خورشید و ماه را برای ( مصالح و منافع ) شما مسخّر کرد ، و ستارگان به فرمان او مسخّر ( و برای راهیابی شما در دل تاریکیها ، در چرخش و گردش ) هستند . مسلّماً در این کار ( کار آفریدن و مسخر کردن ) دلائل روشن و نشانه های بزرگی ( بر قدرت و عظمت خدا ) است برای کسانی که تعقّل می ورزند.

درباره اولی الالباب

آل عمران / ۱۹۰ : إِنَّ فی خَلْقِ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ اخْتِلافِ اللَّیْلِ وَ النَّهارِ لَآیاتٍ لِأُولِی الْأَلْبابِ

مسلّماً در آفرینش ( عجیب و غریب و منظّم و مرتّب ) آسمانها و زمین ، و آمد و رفت ( پیاپی ، و تاریکی و روشنی ، و کوتاهی و درازی ) شب و روز ، نشانه ها و دلائلی ( آشکار برای شناخت آفریدگار و کمال و دانش و قدرت او ) برای خردمندان است .

زمر / ۲۱ : أَ لَمْ تَرَ أَنَّ اللَّهَ أَنْزَلَ مِنَ السَّماءِ ماءً فَسَلَکَهُ یَنابیعَ فِی الْأَرْضِ ثُمَّ یُخْرِجُ بِهِ زَرْعاً مُخْتَلِفاً أَلْوانُهُ ثُمَّ یَهیجُ فَتَراهُ مُصْفَرًّا ثُمَّ یَجْعَلُهُ حُطاماً إِنَّ فی ذلِکَ لَذِکْرى لِأُولِی الْأَلْبابِ

( ای مخاطب ! ) مگر نمی بینی که خداوند از آسمان آب را می باراند و آن را به آب انبارهای زیرزمینی زمین وارد و مستقرّ می گرداند ، و سپس به وسیله آن انواع سبزه زارها و کشتزارها را با رنگهای گوناگون می رویاند ، و آن گاه سبزه زارها و کشتزارها می بالند و لبریز از جوش و خروش می شوند و بعداً آنها را پژمرده و زردرنگ می بینی ، و آن وقت خدا آنها را خشک و پرپر می سازد ؟ واقعاً در این ( چرخه آب و گیاه ، درس ) عبرتی برای خردمندان است.

درباره مومنین

جاثیه / ۳ : إِنَّ فِی السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ لَآیاتٍ لِلْمُؤْمِنینَ

بدون شک در آسمانها و زمین دلائل و نشانه های فراوانی ( بر وجود خدا ) است برای مؤمنان .

نمل / ۸۶ : أَ لَمْ یَرَوْا أَنَّا جَعَلْنَا اللَّیْلَ لِیَسْکُنُوا فیهِ وَ النَّهارَ مُبْصِراً إِنَّ فی ذلِکَ لَآیاتٍ لِقَوْمٍ یُؤْمِنُونَ

مگر نمی بینند که ما شب را ( تاریک ) ساخته ایم تا در آن بیارامند ، و روز را روشن نموده ایم ( تا در آن به تلاش پردازند ؟ ) قطعاً در این نشانه هائی ( دالّ بر وجود قادر متعال و ایزد لایزال ) است برای مردمانی که ( درباره حقائق می اندیشند و به حقائق مسلم ) ایمان می آورند .

درباره متقین

یونس / ۶ : إِنَّ فی اخْتِلافِ اللَّیْلِ وَ النَّهارِ وَ ما خَلَقَ اللَّهُ فِی السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ لَآیاتٍ لِقَوْمٍ یَتَّقُونَ

بیگمان در آمدوشدِ شب و روز ( و تفاوت کیفی و کمی آنها ) و در چیزهائی که خداوند در آسمانها و زمین آفریده است ، نشانه هائی ( بر وجود آفریدگار و دلائلی بر عظمت پروردگار ) برای کسانی است که پرهیزگارند.

بقره / ۶۳ : وَ إِذْ أَخَذْنا میثاقَکُمْ وَ رَفَعْنا فَوْقَکُمُ الطُّورَ خُذُوا ما آتَیْناکُمْ بِقُوَّةٍ وَ اذْکُرُوا ما فیهِ لَعَلَّکُمْ تَتَّقُونَ

و ( به یاد آورید ) آن زمان را که از شما پیمان گرفتیم ( که بدانچه در تورات است ، عمل کنید ) و کوه طور را بالای سرتان نگاه داشتیم ( و به شما گفتیم : ) محکم برگیرید آنچه را به شما داده ایم ( که تورات است ) و در عمل بدان جدّی باشید و آنچه را در آن است بررسی کنید و در مدّنظر گیرید تا پرهیزگار شوید.

درباره عالمان

روم / ۲۲ : وَ مِنْ آیاتِهِ خَلْقُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ اخْتِلافُ أَلْسِنَتِکُمْ وَ أَلْوانِکُمْ إِنَّ فی ذلِکَ لَآیاتٍ لِلْعالِمینَ

و از زمره نشانه های ( دالّ بر قدرت و عظمت ) خدا آفرینش آسمانها و زمین و مختلف بودن زبانها و رنگهای شما است . بی گمان در این ( آفرینش کواکب فراوان جهان که با نظم و نظام شگفت آور گردانند ، و در این تنوّع خلقت ) دلائلی است برای فرزانگان و دانشوران.

یونس / ۵ : هُوَ الَّذی جَعَلَ الشَّمْسَ ضِیاءً وَ الْقَمَرَ نُوراً وَ قَدَّرَهُ مَنازِلَ لِتَعْلَمُوا عَدَدَ السِّنینَ وَ الْحِسابَ ما خَلَقَ اللَّهُ ذلِکَ إِلاَّ بِالْحَقِّ یُفَصِّلُ الْآیاتِ لِقَوْمٍ یَعْلَمُونَ

خدا است که خورشید را درخشان و ماه را تابان گردانده است ، و برای ماه منازلی معیّن کرده است تا شماره سالها و حساب ( کارها ) را بدانید . خداوند ( آن همه عجائب و غرائب آفرینش و چرخش و گردش مهر و ماه را سرسری و از بهر بازیگری پدید نیاورده است و بلکه ) آن را جز به حکمت نیافریده است . خداوند آیات ( قرآن و نشانه های جهان ) را برای آنان که می فهمند و درک می کنند شرح و بسط می دهد.

ارباب تذکر

ذاریات / ۴۹ : وَ مِنْ کُلِّ شَیْءٍ خَلَقْنا زَوْجَیْنِ لَعَلَّکُمْ تَذَکَّرُونَ

ما از هر چیز جفتی را آفریده ایم ، تا این که شما ( عظمت آفریدگار را ) یاد کنید .

نحل / ۱۳ : وَ ما ذَرَأَ لَکُمْ فِی الْأَرْضِ مُخْتَلِفاً أَلْوانُهُ إِنَّ فی ذلِکَ لَآیَةً لِقَوْمٍ یَذَّکَّرُونَ

و چیزهائی را مسخّر شما گردانیده است که در زمین برای شما به رنگهای مختلف و در انواع گوناگون آفریده است . مسلّماً در این ( کار تسخیر و آفرینش ) دلیل واضح و نشانه روشنی ( بر قدرت و عظمت خدا ) است برای مردمی که عبرت می گیرند.

پذیرندگان کلام حق

روم / ۲۳ : وَ مِنْ آیاتِهِ مَنامُکُمْ بِاللَّیْلِ وَ النَّهارِ وَ ابْتِغاؤُکُمْ مِنْ فَضْلِهِ إِنَّ فی ذلِکَ لَآیاتٍ لِقَوْمٍ یَسْمَعُونَ

و از نشانه های ( قدرت و عظمت ) خدا ، خواب شما در شب و روز است ، و تلاش و کوششتان برای ( کسب و کار و ) بهره مندی از فضل خدا . قطعاً در این ( امور ، یعنی مسأله خواب ، و تلاش در پی معاش ) دلائلی است برای کسانی که گوش شنوا داشته باشند.

نحل / ۶۵ : وَ اللَّهُ أَنْزَلَ مِنَ السَّماءِ ماءً فَأَحْیا بِهِ الْأَرْضَ بَعْدَ مَوْتِها إِنَّ فی ذلِکَ لَآیَةً لِقَوْمٍ یَسْمَعُونَ

خدا است که از ( ابر ) آسمان آب را می باراند و زمین را پس از مرگ ( و خشکی ، با رویاندن گلها و گیاهها و چمنزارها و کشتزارهای فراوان در ) آن ، ( دوباره جان و ) حیات می بخشد . بی گمان در این ( کار باراندن و رویاندن و موات و حیات ) دلیل روشنی ( بر وجود مدبّر حکیم ) است برای آنان که گوش شنوا دارند .

ارباب یقین

جاثیه / ۴ : وَ فی خَلْقِکُمْ وَ ما یَبُثُّ مِنْ دابَّةٍ آیاتٌ لِقَوْمٍ یُوقِنُونَ

همچنین در آفرینش شما و نیز در آفرینش جنبندگانی که خداوند در سراسر زمین پراکنده می سازد نشانه های بزرگ و دلائل قوی ( برای پی بردن به خدا و خالق یکتا ) است برای آنان که اهل یقین هستند .

ذاریات / ۲۰ ۲۱ : وَ فِی الْأَرْضِ آیاتٌ لِلْمُوقِنینَ * وَ فی أَنْفُسِکُمْ أَ فَلا تُبْصِرُونَ

در زمین دلائل و نشانه های فراوانی است برای کسانی که می خواهند به یقین برسند .و در خودِ وجود شما ( انسانها ، نشانه های روشن و دلائل متقن برای شناخت خدا و پی بردن به قدرت او ) است . مگر نمی بینید ؟

صاحبان تفقه توسم،بصیرت

انعام / ۹۸ : وَ هُوَ الَّذی أَنْشَأَکُمْ مِنْ نَفْسٍ واحِدَةٍ فَمُسْتَقَرٌّ وَ مُسْتَوْدَعٌ قَدْ فَصَّلْنَا الْآیاتِ لِقَوْمٍ یَفْقَهُونَ

و او کسی است که شما را از یک شخص آفریده است که ( آدم است و او هم از خاک زمین است و زمین هم در مدّت حیات ) محلّ استقرار و ( پس از مرگ ) محلّ تسلیم ( به خاک شما ) است . ما آیات ( قرآنی و نشانه های جهانی خود ) را برای کسانی بیان داشته ایم که ( آیات قرآنی و نشانه های جهانی را چنان که باید ) می فهمند .

حجر / ۷۳ ۷۵ : فَأَخَذَتْهُمُ الصَّیْحَةُ مُشْرِقینَ * فَجَعَلْنا عالِیَها سافِلَها وَ أَمْطَرْنا عَلَیْهِمْ حِجارَةً مِنْ سِجِّیلٍ * إِنَّ فی ذلِکَ لَآیاتٍ لِلْمُتَوَسِّمینَ

پس به هنگام طلوع آفتاب ، صدای ( وحشتناک صاعقه و زمین لرزه ) ایشان را فرو گرفت . آن گاه ( آنجا را زیر و رو کردیم و ) بالای آن را پائین ، ( و پائین آن را بالا ) گرداندیم ، و با سنگهائی از گِل متحجّر شده ایشان را سنگباران نمودیم . بی گمان در این ( بلائی که بر سر قوم لوط آمد ) نشانه هائی برای افراد هوشمند موجود است.

نور / ۴۴ : یُقَلِّبُ اللَّهُ اللَّیْلَ وَ النَّهارَ إِنَّ فی ذلِکَ لَعِبْرَةً لِأُولِی الْأَبْصارِ

خدا شب و روز را ( با کوتاه و دراز کردن ، و گرم و سرد نمودن ، و یکی را ظاهر و دیگری را محو ساختن ، و دیگر حوادث و فعل و انفعالها ) دگرگون می نماید . واقعاً در این ( کار تغییر احوال ) عبرت بزرگی برای کسانی است که چشم داشته باشند.

طه / ۵۴ : کُلُوا وَ ارْعَوْا أَنْعامَکُمْ إِنَّ فی ذلِکَ لَآیاتٍ لِأُولِی النُّهى

( از این فرآورده های گیاهی ، هم ) خودتان بخورید و هم چهارپایان خود را ( در آن ) بچرانید . مسلّماً در این امور ، نشانه های روشنی ( بر اثبات وجود خدا و یگانگی او ) است برای کسانی که دارای عقل سالم باشند .

اعراف / ۱۸۵ : أَوَ لَمْ یَنْظُرُوا فی مَلَکُوتِ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ ما خَلَقَ اللَّهُ مِنْ شَیْءٍ وَ أَنْ عَسى أَنْ یَکُونَ قَدِ اقْتَرَبَ أَجَلُهُمْ فَبِأَیِّ حَدیثٍ بَعْدَهُ یُؤْمِنُونَ

آیا آنان به مُلک ( پهناور و عظمت شگفت ) آسمانها و زمین ( و عجائب و غرائب آنها ) و به هر آنچه که خدا آفریده است نمی نگرند و آیا نمی اندیشند که چه بسا اجل آنان نزدیک شده باشد ؟ پس بالاتر از آن به چه سخنی ( و دعوت دیگری ) ایمان می آورند ؟

کتاب قرآن و علوم ظبیعت نشر:پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی تهران ۱۳۸۴ صفحه ۱۷۳

**احادیثی که به صنعت و پیشرفت در امور دنیوی تشویق میکند**

در حدیثی از سیدنا رسول الله صلی الله علیه و سلم روایت شده که فرمودند:

إن الله یحب المؤمن المحترف

همانا خداوند ، مؤمن صاحب حرفه (صنعت گر) را دوست دارد.

شعب الإیمان للبیهقی ؛ الناشر: مکتبة الرشد الریاض الطبعة: الأولى، ۱۴۲۳ هـ ۲۰۰۳ م

المعجم الکبیر للطبرانی ۱۲ / ۳۰۸ ح ۱۳۲۰۰؛ دار النشر: مکتبة ابن تیمیة القاهرة

المعجم الأوسط للطبرانی ۸ / ۳۸۰ ح ۸۹۳۴؛ الناشر: دار الحرمین القاهرة

مسند الشهاب القضاعی ۲ / ۱۴۸ ح ۱۰۷۲ ؛ الناشر: مؤسسة الرسالة بیروت الطبعة: الثانیة، ۱۴۰۷ ۱۹۸۶م

اصولاً اسلام به کار و فن و صنعت در زمینه های مختلف آن از جمله پزشکی ، کشاورزی و دامداری ، نجوم و غیره بسیار اهمیت داده است و مسلمانان را به این علوم ترغیب و تشویق نموده است ، که در اینجا یک نمونه ی آن را در زمینه ی پزشکی و صنعت داروسازی و ترغیب به اکتشاف دارو را از قول پیامبر صلی الله علیه و سلم بیان می کنیم.

در حدیث صحیح ، پیامبر صلی الله علیه و سلم می فرمایند:

تداووا عباد الله، فإن الله، سبحانه، لم یضع داء، إلا وضع معه شفاء، إلا الهرم

ای بندگان خدا ! مداوا کنید ، زیرا خداوند سبحانه هیچ بیماری را قرار نداده مگر اینکه همراه با آن شفا را مقرر کرده است بجز پیری.

سنن ابن ماجه ۲ / ۱۱۳۷ ح ۳۴۳۶ ؛ الناشر: دار إحیاء الکتب العربیة فیصل عیسى البابی الحلبی

و در حدیث صحیحی دیگر پیامبر صلی الله علیه و سلم تصریحاً علم به دارو و داروسازی را بیان فرموده است ، آنجا که فرمودند:

ما أنزل الله من داء إلا نزل له دواء، علمه من علمه، وجهله من جهله

خداوند هر بیماری ای را که فرو فرستاده، درمانی هم برایش نازل کرده که هر کس آن را بداند ، دانسته و هرکس آن را نداند ، ندانسته است.

المستدرک على الصحیحین للحاکم ۴ / ۴۴۱ ح ۸۲۰۵ ؛ الناشر: دار الکتب العلمیة بیروتالطبعة: الأولى، ۱۴۱۱ ۱۹۹۰م

صحیح ابن حبان ۱۳ / ۴۲۷ ح ۶۰۶۲؛ الناشر: مؤسسة الرسالة بیروت الطبعة: الثانیة، ۱۴۱۴ ۱۹۹۳م

**احادیثی که بر طلب علم و احیای آن تشویق میکند**

در حدیث صحیح ، پیامبر صلی الله علیه وسلم فرمودند:

طلب العلم فریضة على کل مسلم

طلب علم بر هر مسلمانی واجب است.

سنن ابن ماجه ۱ / ۸۱ ح ۲۲۴؛ الناشر: دار إحیاء الکتب العربیة فیصل عیسى البابی الحلبی

مسند أبی یعلى الموصلی ۵ / ۲۲۳ ح ۲۸۳۷؛ الناشر: دار المأمون للتراث دمشق الطبعة: الأولى، ۱۴۰۴ ۱۹۸۴م

در حدیثی مرفوع حکمی با اسناد صحیح از صحابی ابودرداء رضی الله عنه روایت است که فرمود:

تفکر ساعة خیر من قیام لیلة

یک ساعت تفکر ، از نماز [مستحبی] شب بهتر است.

شعب الإیمان للبیهقی ۱ / ۲۶۱ ح ۱۱۷ ؛ الناشر: مکتبة الرشد الریاض الطبعة: الأولى، ۱۴۲۳ هـ ۲۰۰۳ م

حلیة الأولیاء لأبی نعیم الأصبهانی ۱ / ۲۰۸ ؛ الناشر: السعادة بجوار محافظة مصر، ۱۳۹۴هـ ۱۹۷۴م

در حدیثی با اسنادی حسن از پیامبر صلی الله علیه و سلم روایت است که فرمودند:

من خرج فی طلب العلم فهو فی سبیل الله حتى یرجع

هر کس در طلب علم بیرون برود، وی در راه خدا است تا اینکه برمی گردد.

سنن الترمذی ۵ / ۲۹ ح ۲۶۴۷ ؛ الناشر: شرکة مکتبة ومطبعة مصطفى البابی الحلبی مصر الطبعة: الثانیة، ۱۳۹۵ هـ ۱۹۷۵ م

در حدیثی صحیح از پیامبر صلی الله علیه و سلم روایت است که فرمودند:

من سلک طریقا یلتمس فیه علما سهل الله له طریقا إلى الجنة

هرکس راهی را برای حصول علم در پیش بگیرد، خداوند با آن راهی به سوی بهشت، برای او آسان می نماید.

صحیح مسلم ۴ / ۲۰۷۴ ح ۲۶۹۹؛الناشر: دار إحیاء التراث العربی بیروت

سنن الترمذی ۵ / ۲۸ ح ۲۶۴۶؛ الناشر: شرکة مکتبة ومطبعة مصطفى البابی الحلبی مصر الطبعة: الثانیة، ۱۳۹۵ هـ ۱۹۷۵ م

در حدیثی حَسَن ، پیامبر صلی الله علیه و سلم فرمودند:

من علم علما فله أجر من عمل به، لا ینقص من أجر العامل

هرکس علمی را یاد بگیرد پاداشش مانند کسی است که به او یاد داده است و از پاداش یاد دهنده کم نمی شود.




ادامه مطلب

[ دوشنبه, ۲۰ ارديبهشت ۱۳۹۵، ۱۰:۴۹ ب.ظ ] [ علی عزیزی ]
[ ۱۴ ]
بخش نظرات اين مطلب
نظرات (۱۴)

سهیلا
سهیلا در تاريخ ۲۰ ارديبهشت ۹۵ ، ۲۲:۵۶ در مورد اين مطلب گفته: ()

درود به شرفت با این پست زیبا ودقیقت قرآن منشا تمام پیشرفت های علم بشریست مهم نیست بزار این ملحدان باور نکنند ولی اسلام همیشه پیروز بوده هست و بعد از ما هم خواهد بود

علی عزیزی
علی عزیزی در تاريخ ۲۰ ارديبهشت ۹۵ ، ۲۳:۱۲ در مورد اين مطلب گفته: ( - مشاهده وب سايت)
سپاس از بازدید شما خواهرم

علی عزیزی
علی عزیزی در تاريخ ۲۰ ارديبهشت ۹۵ ، ۲۳:۱۴ در مورد اين مطلب گفته: ( - مشاهده وب سايت)
دون پیش داوری وبا منطق قرآن و سنت بخوانیم...
برای نشان دادن چهره اسلام عزیز و رسول مهربانیها رهبران جهان اسلام چه کار باید بکنند؟
نامه ای که رهبر ایران نوشت تا جوانهای اروپایی و مردم غرب را به قرآن و سنت رسول اکرم صلی الله علیه و آله دعوت کند.

آیا این نامه رو خوندید؟ فارغ از اختلافات عقیدتی آنچه که در این نامه آمده دعوت به قرآن و سنتی است که مشترک بین تمام مسلمانهاست.نامه ای که درد مشترکی را در میان می گذارد.... لینک نامه آیت الله خامنه ای
http://farsi.khamenei.ir/message-content?id=31536 
«فبشر عباد الذین یستمعون القول فیتبعون احسنه» زمر17-18.
پس به بندگانی که اقوال را می شنوند و بهترین و درسترین ان را قبول میکنند بشارت بده.
سید مهدی
سید مهدی در تاريخ ۲۱ ارديبهشت ۹۵ ، ۰۸:۴۷ در مورد اين مطلب گفته: ()
 سلام دوست عزیز واقعا عالیه ولی ....
بازم ممنون که شما هستین
صبح زیبایی داشته باشین

پاسخ در تاريخ(۲۱ ارديبهشت ۹۵، ۲۳:۱۱) : سلام ممنون همینطور شما
اما! ولی ...چی ؟
امیر
امیر در تاريخ ۲۱ ارديبهشت ۹۵ ، ۲۲:۰۸ در مورد اين مطلب گفته: ()
پس به بندگانی که اقوال را می شنوند و بهترین و درسترین ان را قبول میکنند بشارت بده.
پاسخ در تاريخ(۲۱ ارديبهشت ۹۵، ۲۳:۰۷) : ممنون از بازدیدت بزرگوار
bahar ...
bahar ... در تاريخ ۲۲ ارديبهشت ۹۵ ، ۱۹:۳۶ در مورد اين مطلب گفته: ( - مشاهده وب سايت)
زیبابودبه منم سربزنید
پاسخ در تاريخ(۲۳ ارديبهشت ۹۵، ۲۱:۰۱) : سلام مرسی ممنونم حتما
خوشحال میشم با هم تبادل لینک داشته باشیم

علی اسفندیاری
علی اسفندیاری در تاريخ ۲۴ ارديبهشت ۹۵ ، ۱۶:۱۰ در مورد اين مطلب گفته: ( - مشاهده وب سايت)
سلام 
مطلب زیبایی بود
وب خوبی دارید موفق باشید 
دنبال میشوید
پاسخ در تاريخ(۲۴ ارديبهشت ۹۵، ۱۷:۰۵) : سلام ممنون ازبازدیدتون
لطف  دارین امیدوارم با نظراتتون در بهبود مطالب استفاده کنم
جیم الف
جیم الف در تاريخ ۲۴ ارديبهشت ۹۵ ، ۲۱:۱۸ در مورد اين مطلب گفته: ( - مشاهده وب سايت)
سلام
دنبال شدید.
ان شاالله در این جهاد سایبری در رفع غربت قرآن موفق باشید.
پیشنهاد بنده انتخاب مطالب جذاب قرآنی به خصوص با تصاویر با کیفیت و تأثیرگذاره.
پاسخ در تاريخ(۲۵ ارديبهشت ۹۵، ۲۰:۳۳) : سلام ممنون از لطفتون
سپاس بی شاعبه شما در هرچه بتر ارائه مطالب وبلاگم
سید حسین سیدی
سید حسین سیدی در تاريخ ۲۵ ارديبهشت ۹۵ ، ۰۰:۲۴ در مورد اين مطلب گفته: ( - مشاهده وب سايت)
سلام
خدا خیرت بده بر این مطالبت
وبلاگ شما را برای دنبال شدن زدم ولی گفت نامعتبره حالا مشکل از کجاس نمدونم
موفق و پیروز باشید
پاسخ در تاريخ(۲۵ ارديبهشت ۹۵، ۲۰:۳۲) : سلام ممنونم لطف کردین انشالله بعدا امتحان کنید درست میشه
باز هم ممنون
میم  ی
میم ی در تاريخ ۲۵ ارديبهشت ۹۵ ، ۱۴:۴۵ در مورد اين مطلب گفته: ( - مشاهده وب سايت)
سلام خسته نباشید
وب خوبی دارید و دنبال شدید
پاسخ در تاريخ(۲۵ ارديبهشت ۹۵، ۲۰:۳۱) : سلام ممنونم
امیدوارم با نظراتتون در ارائه بیشتر و بهتر بلاگ کمکم کنید .
ابوالفضل ابراهیمی
ابوالفضل ابراهیمی در تاريخ ۲۷ ارديبهشت ۹۵ ، ۱۹:۲۸ در مورد اين مطلب گفته: ( - مشاهده وب سايت)
مطالب آقای عزیزی واقعا حیرت انگیزه امیدوارم طرفداران این مطالب زیبا به صخا هم سر بزنند و از مطالب صخا هم بهره ببرند 
پاسخ در تاريخ(۲۷ ارديبهشت ۹۵، ۲۳:۱۴) : ممنونم بردار بزرگوارم آقای ابراهیمی شما لطف دارین
یکی از دوستان فرمودند که باید مسولین هم قرآنی شوند من واقعاً ستایش میکنم این چیزی که گفتند .
Maverick
Maverick در تاريخ ۰۴ خرداد ۹۵ ، ۰۶:۲۹ در مورد اين مطلب گفته: ( - مشاهده وب سايت)
Wendy Widhalm- Schlosser - These are great photos, I have never seen such fun and relaxed enaeggment photos that allow people to just look so relaxed and entertain at the same time.
پاسخ در تاريخ(۵ خرداد ۹۵، ۰۹:۲۷) : Hi, thanks for your kindness and thank you for visiting my blog I always come back happy.
Thanks again
http://lospasospara.com/how-do-i-get-a-license-to-sell-auto-insurance.html
http://lospasospara.com/how-do-i-get-a-license-to-sell-auto-insurance.html در تاريخ ۲۹ خرداد ۹۵ ، ۲۱:۰۷ در مورد اين مطلب گفته: ( - مشاهده وب سايت)
The Japanese also has their own iron man suit called HAL (Hybrid Assistive Limb). My opinion is, if these technology were to be used in war, they might as well don’t produce it. Period !!!Please check out my article:
http://run2bmore.com/abc-auto-insurance-shreveport.html
http://run2bmore.com/abc-auto-insurance-shreveport.html در تاريخ ۰۵ مرداد ۹۵ ، ۰۵:۳۴ در مورد اين مطلب گفته: ( - مشاهده وب سايت)
I've been looking for a post like this forever (and a day)
پاسخ در تاريخ(۱۰ مرداد ۹۵، ۱۸:۴۹) : Thank you
ارسال نظر آزاد است، اما اگر قبلا در بیان ثبت نام کرده اید می توانید ابتدا وارد شوید.
شما میتوانید از این تگهای html استفاده کنید:
<b> یا <strong>، <em> یا <i>، <u>، <strike> یا <s>، <sup>، <sub>، <blockquote>، <code>، <pre>، <hr>، <br>، <p>، <a href="" title="">، <span style="">، <div align="">
تجدید کد امنیتی